BIST Nedir?
BIST yani Borsa İstanbul A.Ş., borsacılık faaliyetleri yapmak amacıyla 30 Aralık 2012 tarihinde kurulmuştur. 3 Nisan 2013 tarihinde faaliyet izni almıştır. Borsa İstanbul, sermaye piyasasında yer alan borsaları tek bir kurum adı altında toplamayı amaçlamıştır.
Ancak daha öncesinde Türkiye’de ilk menkul kıymetler borsası 26 Aralık 1985’te kurulmuş, 3 Ocak 1986 tarihinde alım-satım işlemlerine başlamıştır. Eski adı İstanbul Menkul Kıymetler Borsası A.Ş. olan, yeni adı “BIST” yani Borsa İstanbul A.Ş. , borsacılık faaliyetleri yapmak üzere 30 Aralık 2012 tarihinde kurulmuş ve Nisan 2013’de İMKB ve İstanbul Altın Borsası’nın tüzel kişiliği son bularak BIST altında birleştirilmiştir. Böylece Türk Sermaye Piyasalarında yer alan borsalar, BIST adı altında tek bir kurum bünyesinde toplanmıştır.
Borsa İstanbul A.Ş. bünyesinde; Paylar, Borsa Yatırım Fonları, Gayrimenkul Sertifikaları, Opsiyon Sözleşmeleri, Vadeli İşlem Sözleşmeleri, Sertifikalar, Aracı Kuruluş Varantları, Borçlanma Araçları, Kira Sertifikaları, Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar işlem görmektedir. Genel olarak borsaların işleyişi ile alakalı olarak Borsa Nedir yazımıza bakabilirsiniz.
Borsa İstanbul’daki Endeksler
Borsa İstanbul bünyesinde BIST30, BIST50, BIST100 ve BIST500 isimli sıralamaya dayalı endeksler bulunur. Bunun yanında Bankacılık, Sınai, Eczacılık, Enerji, Petrokimya, Holding gibi senet bazlı endeksler ve İstanbul, İzmir, Ankara, Kocaeli gibi şehir bazlı endeksler bulunur.
Bu endeksler, birbiri ile aynı veya benzer özellikteki hisselerin genel olarak nasıl bir fiyat performansı sergilediğini görmemizi sağlar. Örneğin bankacılık endeksi olan XBANK, Türkiye’deki tüm bankaların ortalamasını alırken, XSIZM yani BIST IZMIR, İzmir’de yerleşik ve Borsa istanbul’da halka arz edilmiş firmaların ortalamalarına göre bir grafik çizer.
Payların endekslere alınabilmesi için değerleme dönemi sonu itibarıyla A grubu pay senetleri veya B grubu pay senetleri listesinde yer almaları şarttır. C grubu pay senetleri veya D grubu pay senetleri listesinde yer alan paylar endekslere dâhil edilmez.
BIST teknolojik alt yapısı ile Dünya Borsalarında özellikle 2014 yılında NASDAQ ile yaptığı anlaşma sonrasında ön plana çıkmaktadır. Emir iletim hızını saniyede 50 emirden son dönemde yapılan BISTECH geçişlerle birlikte saniyede 500 emir kapasitesine çıkarmıştır.
BIST’teki sıralamaya dayalı endeksler şöyledir:
BIST 30 Endeksi
BIST 30 Endeksi, Borsa İstanbul’da işlem gören ve piyasa değeri ile işlem hacmi en yüksek olan 30 şirketin hisse senedinin ortak performansının ölçülmesiyle oluşmuştur. A ve B grubuna dahil hisselerden oluşmaktadır. BIST30 endeksi içindeki hisse senetleri, daha az manipülasyona uğrarlar ve dolayısıyla yatırımcılar için risk ve getiri potansiyeli düşük olan şirketlerdir. Ancak bunun yanında şirketlerin bilançolarının da Türkiye’deki en iyi firmalar olmasından dolayı istikrarlı firmalar olarak kabul edilirler.
Daha fazla bilgi için BIST30 nedir isimli makalemize bakabilirsiniz.
BIST 50 Endeksi
BIST 50 Endeksi, BIST 30 Endeksine dahil payları da içinde barındırır ve BIST 30 endeksinde olduğu gibi, piyasa değerleri ve işlem hacimleri göz önünde bulundurularak belirlenen 50 şirketin hisse senetlerinin ortak performansının ölçülmesiyle oluşmuştur.
BIST50 için daha detaylı bilgi edinmek isterseniz BIST50 nedir makalemize göz atabilirsiniz.
BIST 100 Endeksi
BIST 100 Endeksi; BIST 30 ve BIST 50 Endeksinde yer alan şirketleri içinde barındırır ve diğer endeksler gibi ve A ve B grubuna dahil hisselerden seçilmektedir.
Ulusal Pazar’da işlem gören şirketler ile Kurumsal Ürünler Pazarı’nda işlem gören girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve gayrimenkul yatırım ortaklıkları arasından seçilen 100 şirketin hisse senetlerinin ortak performansının ölçülmesiyle oluşmuştur. BIST 100 Endeksi, borsada işlem gören işlem hacmi ve piyasa değeri en yüksek hisselerden oluştuğu için, piyasanın yönü hakkında önemli bir gösterge niteliğindedir.
BIST100 endeksi hakkında yazdığımız BIST100 Nedir isimli makalemizde daha fazla bilgi bulabilirsiniz.
BIST 500 Endeksi
BIST500 endeksi, 2023’ün Kasım ayından itibaren ölçülen ve 2023’ün Aralık ayında duyrulan en yeni endekstir. Borsa istanbul bünyesinde yer alan firma sayısının 500’ü geçmesi sebebiyle oluşturulmuştur. Bugün Borsa İstanbul’da 600’ün üzerinde hisse senedi işlem görmektedir. Dolayısıyla BIST500 de, BIST30, BIST50 ve BIST100’ün de içinde bulunduğu kapsayıcı bir endekstir. Bunun yanında, Borsa İstanbul’da yer alan tüm hisse senetlerini bir arada görmek için XUTUM koduyla BIST TUM endeksini de takip edebilirsiniz.
BIST500 hakkında daha detaylı bilgi edinmek isterseniz BIST500 Nedir isimli makalemize bakabilirsiniz.
BIST’te Nasıl İşlem Yapılır?
BIST’te işlem yapmak için öncelikle bir aracı kurumda hesap açmanız gerekmektedir. Açacağınız hesabın ardından risk ve getiri beklentilerinizi ölçen bir anket yapılacaktır. Bu anketin doldurulması sizin beklentilerinizin ölçülmesi ve risk algınızın anlaşılması için önemlidir. Ardından aracı kurum sizin adınıza bir Takasbank hesabı açacaktır.
Takasbank’ta hesabın nasıl açıldığını ve nasıl işletildiğini öğrenmek için Takasbank Nedir isimli yazımıza da bakabilirsiniz.
İntegral Yatırım’da açacağınız hesabınızın ardından telefonunuz veya bilgisayarınızla hesaplarınızı kontrol edebilir ve hisse senedine dayalı pay piyasalarında yatırım yaparak birikimlerinizi değerlendirebilirsiniz.
Ancak BIST’te işlem yaparken bilinçli bir yatırımcı olmak için yine İntegral Yatırım’ın düzenlediği ücretsiz eğitimlerden de faydalanabilirsiniz. Ücretsiz eğitimlerimizi sayfanın üstünde ve sağında görebilirsiniz veya Eğitim Takvimi’nden kontrol edebilirsiniz.
Yasal Uyarı Notu: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu bilgiler ve görüşler önceden haber vermeksizin değiştirilebilir. İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş. bilgilerin ve ifade edilen görüşlerin doğru, eksiksiz ve güncelleştirilmiş olduğuna dair (açıkça ifade edilmiş veya ima edilmiş) hiçbir beyan ve taahhütte bulunmaz. İçerik kesinlikle mali, hukuki, vergi veya diğer konularda bir tavsiye niteliği taşımadığı gibi, tamamen içeriğe dayalı olarak yatırım yapılmamalı veya karar alınmamalıdır. Herhangi bir yatırım konulu karar almadan önce bir uzmandan görüş alınmalıdır. Sorumluluğun Sınırlandırılması: İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş. herhangi bir sınırlandırma olmaksızın, dolaylı, direkt veya bir fiilin sonucu olarak ortaya çıkan zararlar da dâhil olmak üzere her türlü kayıp ve hasarla ilgili sorumluluk kabul etmez.
