PD/DD Nedir? Neden Önemlidir?
PD/DD oranı bir şirketin hisse senedi fiyatlarını analiz ederek potansiyel yatırım fırsatlarını değerlendirmeye yarayan önemli bir finansal göstergedir. Piyasa değeri/defter değeri olarak da ifade edilir. Borsada işlem yapan yatırımcıların analizlerinde en çok kullandıkları veriler arasındadır çünkü PD/DD oranı potansiyel yatırım fırsatları ile bir şirketin değerini belirlemeye yarayan başlıca araçlardan biridir.
PD/DD oranı temelde bir şirketin piyasa fiyatının bilançosuna göre makul olup olmadığını gösterebilir. Genellikle yüksek PD/DD oran şirket hisselerinin pahalılığına, düşük oran ise ucuzluğuna işaret edebilse de bu durum her zaman için doğru olmayabilir. Yatırımcılar analizlerini yaparken PD/DD oranını tek başına bir gösterge olarak almamalıdır.
PD/DD oranı temel analiz içinde yer alan etkenlerden biridir ve aynı zamanda piyasa koşulları, şirketin öteki finansal göstergeleri, borç düzeyi, karlılık, sektör trendleri, büyüme potansiyeli gibi birçok faktörle beraber değerlendirilmelidir. Böylece yatırım kararları almadan önce daha detaylı, komplike değerlendirmeler yapmanız kolaylaşabilir.
PD/DD Nasıl Hesaplanır?
PD/DD değeri şirketin piyasa değerinin defter değerine bölünmesiyle hesaplanır.
(PD/DD=Piyasa değeri/Defter Değeri)
Piyasa değeri hesaplanırken bir şirketin borsada işlem gören toplam aktif hisse senedi sayısı ile hisse senedi fiyatı çarpılır.
Defter değeri hesaplanırken şirketin bilançosunda yer alan net aktif değer bulunur. Yani toplam şirket varlıklarından borçlar çıkarılır.
Örnek olarak;
*A şirketinin piyasa değeri 10.000 TL ve defter değeri ise 7000 TL olsun. Böyle bir durumda A şirketinin PD/DD değeri 10.000/7.000= 1,428’dir. Şirketin hisse senedinin piyasa değeri defter değerinden yaklaşık %42 oranında fazladır. PD/DD oranı ise 1’den büyüktür.
PD/DD oranı 1’den büyük olursa genellikle bu durum söz konusu şirketin kazanç ya da büyüme potansiyeline sahip olduğunu gösterebilir. Yüksek PD/DD oranı aynı zamanda yatırımcıların şirkete duyduğu güvenin de bir yansıması olabilir. Öte yandan risk de fazladır ve hisse senedi değer kaybı yaşayabilir. PD/DD oranı ile yatırım analizi yapılırken mutlaka diğer faktörler de hesaba katılmalıdır.
*B şirketinin piyasa değeri 5.000 TL ve defter değeri 10.000 TL olduğu takdirde PD/DD oranı 1’den küçük olacaktır. (5.000/10.000=0,5) Şirketin defter değeri piyasa değerinin 2 katıdır. Bu durum her zaman için geçerli olmasa da çoğu kez potansiyel bir değer artışı anlamına gelebilir ve değerli yatırım fırsatı olarak değerlendirilebilir. Ek analizler yaparak daha isabetli tahminlerde bulunmak mümkündür.
PD/DD oranı eşik değerleri yorumlanırken ek analizler ile birlikte dikkate alınması gereken başka faktörler de vardır. Örneğin PD/DD oranı eşiği ile ilgili kabul edilebilir, standart bir değer yoktur. Şirket ve sektör farklılıkları hesaba katılmalıdır. Bazı sektörlerde daha çok düşük PD/DD oranı görülürken bazı sektörlerde de çoğunlukla yüksek oranlar görülebilir. Bu nedenle benzer sektörde faaliyet gösteren ve yakın bilanço yapısına sahip şirketler arasında kıyaslama yapmak daha doğru sonuçlara ulaşmanıza yardımcı olacaktır.
Piyasa Değeri Nedir?
Piyasa değeri bir şirkete ait hisse senetlerinin borsada işlem gördüğü toplam değerdir. Şirketin borsadaki aktif işlem gören toplam hisse sayısı ile hisse senedi fiyatının çarpılması sonucu elde edilir. Hisse başına fiyat ise piyasadaki arz ve talep doğrultusunda belirlenir.
Örnek olarak A şirketinin borsada toplam olarak 200.000 adet hissesi bulunuyorsa ve bir hissenin güncel piyasa fiyatı 20 TL ise bu şirketin piyasa değeri 200.000 x 20= 4.000.000 TL olacaktır.
Hisse senedi başına fiyat değiştikçe şirketin piyasa değeri de ona bağlı olarak değişkenlik gösterir. Yoğun talep gören bir hisse senedinin fiyatı yükselirse şirketin piyasa değeri de artar. 2023 yıl sonu itibarıyla şu anda dünyada piyasa değeri en yüksek olan şirket Apple’dır. (PD= Yaklaşık 3 trilyon dolar)
Piyasa değeri şirketin borsadaki toplam değeri olsa da bu her zaman için geçerli değildir. Bunun nedeni piyasa değeri hesaplanırken şirketin aktif işlem gören hisse senetlerinin dikkate alınmasıdır. Oysa bir şirketin inaktif ve halka arz edilmemiş hisseleri de bulunabilir.
Defter Değeri Nedir?
Defter değeri ise bir şirketin özsermaye, varlık, borç vb. varlıklarının bilançoda yani muhasebede gösterilen kayıt değeridir. Mali tablodaki net aktif rakam bir şirketin defter değerini temsil eder. Defter değerini hesaplamak için şirketin varlık toplamından borç toplamını çıkarmak gerekir. (DD= Toplam varlık- borçlar)
Örnek olarak B şirketinin toplam varlıkları 20.000 TL ve toplam borcu da 8.000 TL ise defter değeri 20.000 - 8.000= 12.000 TL’dir.)
Bir şirketin defter değeri yatırımcılara borsadan ziyade muhasebe/bilanço değerini ifade eder. Şirketin güncel ve geçmiş mali performansının göstergelerinden biridir. Bir başka deyişle şirketin özsermayesi anlamına gelir. Toplam varlıkların sayısı toplam borç miktarından az ise PD/DD oranı hesaplanmaz çünkü özkaynaklar negatif değerdedir. Bu durumda PD/DD oranına "0" yazılır.
Defter değeri ile ilgili değerlendirme yaparken dikkate alınması gereken noktalardan biri bu değerin sadece muhasebede gösterilen kayıtları yansıtmasıdır. Defter değeri her zaman için şirketin gerçek değerini yansıtmayabilir. Özellikle fark yaratabilecek maddi olmayan duran varlıklar (Patent, fikri mülkiyet hakları vb.) hesaba katılmamış olabilir.
Piyasa Değeri ile Defter Değeri Arasındaki Fark
Piyasa değeri bir şirketin borsadaki toplam değerini ifade ederken; defter değeri ise net yani bilanço değerini temsil eder. Borsa ile ilgilenen kişilerin yakından aşina olduğu PD - DD değerleri özellikle bir hisse senedinin yatırım yapmaya değer olup olmadığını, benzer hisselere göre ne konumda bulunduğunu ve pahalılığını ölçmeye yarar.
Piyasa değeri defter değerinden yüksekse bu durum her zaman için doğru olmasa da çoğunlukla yatırımcıların gelecekteki potansiyel büyüme beklentisini de ifade edebilir. Bu durumda piyasa değeri şirketin gerçek değerinden daha yüksek olarak algılanmaktadır. Bu yazının kaleme alındığı 2023 yıl sonu itibariyle teknoloji, yazılım ve hizmet gibi sektörlerde PD ile PD/DD oranı genellikle yüksekken, haberleşme, ulaşım, sanayı, enerji gibi sektörlerde ise DD oranının çoğunlukla daha yüksek olduğu görülüyor. Diğer bir deyişle PD/DD oranının düşük çıkması yaygın olarak göze çarpıyor.
Piyasa değerinin belirlenmesinde piyasadaki güncel hisse senedi fiyatları temel etkendir. Defter değeri ise şirketin mevcut ve geçmiş mali performansına yönelik bilgi sunar. Özsermaye (Toplam varlıklardan tüm borçların çıkarılması sonucu kalan aktif değer) defter değerinin belirlenmesindeki asıl faktördür.
PD/DD Değeri Hisse Senedinin Fiyatını Nasıl Etkiler?
Bir hisse senedinin fiyatının belirlenmesi birçok etkene bağlıdır. Bunlar arasında en temel unsur arz ve taleptir. Alıcı ve satıcılar hisse senetleri fiyatlarındaki temel belirleyicilerdir. Ayrıca şirketin finansal yapısı, sektördeki gelişmeler, ekonomik olaylar, küresel gelişmeler, yatırımcı beklentileri, doğal afetler, kriz dönemleri vb. birçok etken hisse senetlerinin fiyatlarında etkin rol oynayabilir.
PD/DD değeri ise özellikle yatırımcıların güveni, güvensizliği ve beklentileri ile özsermaye karlılığı bakımından önem taşır. PD/DD değeri yüksek yani 1’den büyük olduğunda çoğunlukla hisse senedinin fiyatlarında artış gözlemlenir. Bu durum yatırımcıların şirketin gelecekteki büyüme ve kar getirisi sağlama potansiyeline güvendiğini gösterebilir. Özellikle yatırım sürecine giren şirketler için oluşan kar beklentisi fiyatları yukarıya çekebilir. Öte yandan fiyatların pahalı olduğu algısının yaratılması da mümkündür.
PD/DD oranı düşük yani 1’den düşük ve özkaynak karlılığı yüksek olduğunda ise bu durum çoğunlukla şirketin finansal performansının iyi olduğuna işaret edebilir. Piyasa değeri her zaman için doğru değilse de şirketin gerçek değerine oranla olması gerekenden düşük seviyede bulunmaktadır. Bu durumda hisse senetlerinin fiyatı yatırımcılar tarafından ucuz ve değerli bir yatırım fırsatı olarak algılanabilir.
Sonuç olarak PD/DD oranı borsa yatırımcıları için önde gelen finansal göstergelerden biridir ancak yatırım kararları alırken PD/DD oranını tek başına bir ölçüt olarak kullanmamaya dikkat etmelisiniz. PD/DD değeri özellikle temel analiz faktörleri, sektörel-küresel gelişmeler vb. diğer etkenlerle birlikte ele alındığında isabetli kararlar vermenize yardımcı olabilir. Integral Yatırım’ın ücretsiz eğitim fırsatlarını değerlendirerek borsa işlemleri hakkındaki bilgi ve deneyimlerinizi geliştirebilirsiniz.
Yasal Uyarı Notu: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.Bu bilgiler ve görüşler önceden haber vermeksizin değiştirilebilir. İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş. bilgilerin ve ifade edilen görüşlerin doğru, eksiksiz ve güncelleştirilmiş olduğuna dair (açıkça ifade edilmiş veya ima edilmiş) hiçbir beyan ve taahhütte bulunmaz. İçerik kesinlikle mali, hukuki, vergi veya diğer konularda bir tavsiye niteliği taşımadığı gibi, tamamen içeriğe dayalı olarak yatırım yapılmamalı veya karar alınmamalıdır. Herhangi bir yatırım konulu karar almadan önce bir uzmandan görüş alınmalıdır. Sorumluluğun Sınırlandırılması: İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş. herhangi bir sınırlandırma olmaksızın, dolaylı, direkt veya bir fiilin sonucu olarak ortaya çıkan zararlar da dâhil olmak üzere her türlü kayıp ve hasarla ilgili sorumluluk kabul etmez.
Çekince: Bu rapor tarafımızca doğruluğu ve güvenilirliği kabul edilmiş kaynaklar kullanılarak hazırlanmış olup yatırımcılara kendi oluşturacakları yatırım kararlarında yardımcı olmayı hedeflemekte ve herhangi bir yatırım aracını alma veya satma yönünde yatırımcıların kararlarını etkilemeyi amaçlamamaktadır. Yatırımcıların verecekleri yatırım kararları ile bu raporda bulunan görüş, bilgi ve veriler arasında bir bağlantı kurulamayacağı gibi, söz konusu kararların neticesinde oluşabilecek yanlışlık veya zararlardan kurum çalışanları ile Ulukartal Holding A.Ş. ve İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş.'nin herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Bu rapordaki her türlü iç ve dış piyasa tablo ve grafikler, bu konularda resmi hizmet veren yetkili üçüncü kişi kurumlardan elde edilmiş olup, İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından herhangi bir maddi menfaat beklentisi olmaksızın genel anlamda bilgilendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Bu raporda bulunan bilgiler belli bir gelirin sağlanmasına yönelik olarak verilmemektedir.
