Öz Sermaye Nedir?
Öz sermaye en basit anlamıyla bir şirketin net değerini ifade eder. Öz sermaye, şirketin bilançosunda yer alan varlık ve yükümlülüklerin birbirinden çıkarılmasıyla hesaplanır. Genel olarak hissedarların ve şirket sahiplerinin işletmedeki payını gösterir. Şirketin değerinin bir ölçüsü olduğu için aynı zamanda bir işletmenin finansal sağlığını da nitelendirir. Öz sermaye, işletmenin uzun vadedeki büyüme potansiyeline dair yatırımcılara birçok ipucu sunar. Özellikle hisse senedi satın almak isteyen yatırımcılar, işletmelerin öz sermayelerini de inceleyerek bir karar verir. Bununla beraber öz sermayenin tek başına bir işletmenin değeri hakkında bilgi vermediğini ve diğer teknik analiz araçlarının da işletmenin durumunu analiz etmek için kullanmanız gerektiğini bilmelisiniz.
Öz sermaye, bir işletmenin finansal yapısını almaya yardımcı olan temel ölçütler arasında bulunur. Hisse senetleri öz sermayenin bir parçasını oluşturduğu için yatırımcılar bir şirketin hissesini almadan önce bu değeri de göz önünde bulundurur. Örneğin, bir işletmenin öz sermaye kârlılığı, işletmenin sahip ve ortakları tarafından konulan sermayenin kârlılığını ölçmek için kullanılan bir orandır. Dönem içi net kâr veya zararın öz sermayeye bölünmesiyle bulunur. Formülden de anlaşılabileceği gibi bu oran, şirket sahiplerinin ne kadar sermaye hangi oranda kâr elde ettiğini gösterir. Bundan dolayı bir işletmenin iyi bir öz sermayeye sahip olması yatırımcılara güven verir.
İşletme sahipleri içinse öz sermaye, şirketin büyüme stratejilerini belirlerken bir kriter olarak değerlendirilebilir. Öz sermaye yapısını dikkatli bir şekilde yöneterek uzun vadeli büyüme stratejileri oluşturulabilir. Bu değer, işletme sahiplerine stratejik olarak bir rehber olabilir. Öz sermaye, bir işletmenin sağlığını ve gerçek değerini belirlemede önemli bir faktör olduğu için işletmeyle ilgili çoğu kararda önemli bir faktör haline gelir. Şirketin finansal sağlığı, hissedarların payı ya da yatırım potansiyeli, öz sermayesine bakılarak değerlendirilebilir. İşletme sahipleri öz sermaye değerini düzenli bir şekilde inceleyerek ne durumda olduklarını inceleyerek işletmenin gidişatı hakkında fikir sahibi olabilir.
İşletmelerin bilançolarını incelediğinizde bazılarında öz sermaye değerinin pozitif bazılarında ise negatif olduğunu görebilirsiniz. Negatif öz sermaye, bir şirketin borçları sahip olduğu varlıklarından fazla olduğunda ortaya çıkar. Öz sermaye değerinin negatif çıkması, şirketin değerinin aldığı kredi ya da ipotek miktarının altına düştüğünü gösterir. Şirketin zararı arttıkça ya da finansal durumu kötüleştikçe negatif öz sermaye riski de doğru orantılı bir şekilde artar. Benzer şekilde pozitif öz sermaye ise bir şirketin sahip olduğu varlıkların, borçlarından daha fazla olduğunu gösterir. Şirketin net değerinin borçlarından daha fazla olması, o işletmenin mali olarak güçlü olduğunu nitelendirir.
Öz Sermaye Ne Demek?
“Öz sermaye nedir?” sorusuna temel olarak bir şirketin öz değerini oluşturur ve finansal sağlığının bir göstergesi olarak kabul edilir şeklinde yanıt verilebilir. Öz sermaye zamanda öz kaynak olarak da bilinir ve Vergi Usul Kanunu’nda 112. maddeyle tanımlanır. Kanundaki tanıma göre bir firmanın varlıklarıyla alacakları toplandıktan sonra şirketin borçlarının çıkarılmasıyla elde kalan tutardır. Bir işletmenin öz sermayesinin yüksek olması, gelir gider durumunu dengeleyebildiğini gösterir. Sermayeden farklı olarak borç ve giderlerin çıkarılmasıyla hesaplanır. Sermaye, bir işletmenin kasasına giren bütün parayı nitelendirirken öz sermaye bu paranın elde kalan miktarıdır.
Öz Sermaye Artırımı Nedir?
Öz sermaye artırımı genel olarak bir işletmenin sahip olduğu öz sermaye miktarını artırmak için yaptığı işlemler olduğunu bilmelisiniz. Halka açık bir işletmede öz sermaye artırımı yeni hisseler ihraç ederek gerçekleştirilir. Eğer bir işletme halka açık değilse halka arz süreci başlatarak da öz sermaye artırımını gerçekleştirebilir. Bu işlemler, yatırım yapan kişilerin şirketten pay almasına izin verirken işletmenin de ihtiyaç duyduğu öz sermaye artırımını gerçekleştirmesine olanak tanır.
Öz Sermaye Artırımı Neden Yapılır?
“Şirketler neden öz sermaye artırımı yapar?” sorusuna genellikle kaynak bulma ihtiyacını karşılamak amacıyla yapar şeklinde cevap verilebilir. Ayrıca enflasyonist ortamlarda işletmeler, gelirlerinin erimesinden dolayı da öz sermaye artırımı yoluna gidebilir. Enflasyon, her alanda olduğu gibi işletmelerin de maliyetlerini artırabilir ve şirketler, sürdürülebilir bir gelir elde edebilmek için öz sermaye artırmayı düşünebilir. Öz sermaye artırımı, şirketler için bir stratejidir. İşletmenin piyasa değerini ve payını artırmayı amaçlar. Aynı zamanda yatırım planları varsa onları hayata geçirmek için ihtiyaç duyduğu kaynağı bulmasına yardımcı olur. Büyüme planlarının finanse edilebilmesi ve hayata geçirilebilmesi için öz sermaye artırımı bir yol olabilir. Bununla beraber şirketlerin öz sermaye artırımı yoluna girmeden önce finansal durumlarını ve gereksinimlerini doğru bir şekilde analiz etmesi gerekir.
Öz Sermaye Artırımı Hisseyi Nasıl Etkiler?
Hisse senedi piyasalarında öz sermaye artırımının etkileri genel olarak şu şekildedir:
Sermaye artırımı genellikle bedelli ve bedelsiz olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleştirilir. Bedelli sermaye artırımı, şirketin mevcut hisse senetlerinin nominal değerini artırmayı amaçlar. Burada hisse senetlerinin nominal değeri yükseltilerek daha değerli hale gelmesi amaçlanır. Bedelli sermaye artırımında ilk önce pay sahiplerine hisse alma imkânı verilir. Her ortak kendi payı oranında bu sürece katılma hakkına sahiptir. Bu hakka da rüçhan hakkı ismi verilir. Ortaklar, rüçhan haklarını kullanmak zorunda olmasa da yeni dağılımla beraber sonraki süreçte şirketteki paylarında değişiklik meydana gelebilir.
Bedelli sermaye artırımında hisse senetlerinin fiyatı düşse de daha önceden pay sahibi olanların hisse adetleri yükselir. Bu süreç sonunda düşen hisse fiyatına rağmen artan hisse adetlerinden dolayı pay sahipleri kâr elde edebilir. Bununla beraber kısa sürede bedelliyle hisse senedinin fiyatı düşse de uzun dönemde bir yükseliş meydana gelebilir. Ayrıca şirket ortaklarının yanı sıra genellikle bedelli sermaye artırımında yeni hisse senetleri de ihraç edilir.
Bedelsiz sermaye artırımı ise hisse senetlerinin bölünmesi işlemidir. Bedelsiz sermaye artırımında hisse senetlerinin piyasa değeri aynı kalır. Bununla beraber yatırımcıların elindeki hisse adedi artar. Örneğin, elinde güncel fiyatı 10 TL olan X hisse senedinden 50 adet olan bir kişinin bedelsiz sermaye artırımı sonrasında fiyatı 5 TL olan 100 adet X hisse senedi olabilir. Her iki durumda da hisse senedinin piyasa değeri 500 TL olmasına rağmen yatırımcının sahip olduğu hisse adedi yükselir.
Bedelli sermaye artırımında şirketler ek finansman kaynaklarıyla sermayelerini artırmayı amaçlar. Bedelsiz sermaye artırımında ise işletmeler iç kaynaklarını değerlendirerek öz sermayelerini artırma yoluna gider. Her iki durumda da hisse senetlerinin durumu kısa vadede düşse de gelecekte bir yükseliş meydana gelebilir. Her ne kadar hisse senedi fiyatları kısa vadeli olarak düşse de şirketler öz sermaye artırımıyla işletmelerin finansal sağlığını iyileştirmeyi hedefler. Bununla beraber tek başına sermaye artırımı yapılması, hisse senedi fiyatının gelecekte yükseleceği anlamına gelmez.
Öz Sermaye Artırımını Kim Onaylar?
Öz sermaye artırımı kararını şirketlerde Genel Kurul verir. Bununla beraber sermaye artırımı yapabilmek için işletmelerin SPK’dan onay alması gerekir. Sermaye Piyasası Kurulu’na yapılan başvuru sonucunda 1 ile 4 ay içinde kuruldan onay ya da ret gelir. Gelen cevaba göre işletmeler öz sermaye artırımı yoluna gidebilir.
Öz Sermaye Artırımı Neden Reddedilir?
Öz sermayeyi iç kaynak ya da dış kaynaklardan artırmanın amacı birçok farklı nedene bağlıdır. Riskleri yönetmek, enflasyon karşısında maliyetlerin yükselmesine karşı önlem almak ya da yeni yatırımlar yapmak, bu amaçlar arasında bulunur. Bununla beraber sermaye artırımı başvurusu bazı nedenlerden dolayı reddedilebilir. Örneğin, şirketin dahil olduğu bir davaya ilişkin kararın netleşmemesi, bir neden olarak gösterilebilir. Bununla beraber sermaye artırımının SPK tarafından onaylanmaması hisse senedi fiyatlarının düşeceği anlamına gelmez. Bazı durumlarda ret sonrası hisse senetleri düşerken bazen yükselebilir.
Yasal Uyarı Notu: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu bilgiler ve görüşler önceden haber vermeksizin değiştirilebilir. İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş. bilgilerin ve ifade edilen görüşlerin doğru, eksiksiz ve güncelleştirilmiş olduğuna dair (açıkça ifade edilmiş veya ima edilmiş) hiçbir beyan ve taahhütte bulunmaz. İçerik kesinlikle mali, hukuki, vergi veya diğer konularda bir tavsiye niteliği taşımadığı gibi, tamamen içeriğe dayalı olarak yatırım yapılmamalı veya karar alınmamalıdır. Herhangi bir yatırım konulu karar almadan önce bir uzmandan görüş alınmalıdır. Sorumluluğun Sınırlandırılması: İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş. herhangi bir sınırlandırma olmaksızın, dolaylı, direkt veya bir fiilin sonucu olarak ortaya çıkan zararlar da dâhil olmak üzere her türlü kayıp ve hasarla ilgili sorumluluk kabul etmez.
Çekince: Bu rapor tarafımızca doğruluğu ve güvenilirliği kabul edilmiş kaynaklar kullanılarak hazırlanmış olup yatırımcılara kendi oluşturacakları yatırım kararlarında yardımcı olmayı hedeflemekte ve herhangi bir yatırım aracını alma veya satma yönünde yatırımcıların kararlarını etkilemeyi amaçlamamaktadır. Yatırımcıların verecekleri yatırım kararları ile bu raporda bulunan görüş, bilgi ve veriler arasında bir bağlantı kurulamayacağı gibi, söz konusu kararların neticesinde oluşabilecek yanlışlık veya zararlardan kurum çalışanları ile Ulukartal Holding A.Ş. ve İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş.'nin herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Bu rapordaki her türlü iç ve dış piyasa tablo ve grafikler, bu konularda resmi hizmet veren yetkili üçüncü kişi kurumlardan elde edilmiş olup, İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından herhangi bir maddi menfaat beklentisi olmaksızın genel anlamda bilgilendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Bu raporda bulunan bilgiler belli bir gelirin sağlanmasına yönelik olarak verilmemektedir.
