FD Favök Oranı Nedir? Nasıl Hesaplanır?
FD Favök oranı, şirket değerlendirmelerinde kullanılması ve finansal analizlerin önemli unsurları arasında yer almasıyla dikkatleri çeker. Bu kavram, ilgili şirketin firma değeri ile amortisman, faiz ve vergi öncesi kârları arasındaki oranı belirtir. İngilizcede “EBITDA” olarak geçen Favök kelimesi; faiz, amortisman ve vergi sözcüklerini içeren kısaltma olarak tanımlanır. Ayrıca Firma değeri/Favök oranı, hisse seçimi işlemlerinde de kullanılan yöntemlerden biridir.
FD Favök oranı, firmaların kâr veya zarar durumunu kolayca tespit etmeye yardımcı olur. Oranlama sonucu ortaya çıkan negatif veya pozitif değerler, şirketler hakkında tutarlı bilgiler elde etmeye fayda sağlar. Bunun yanı sıra FD Favök oranı, şirketleri uluslararası alanda karşılaştırmaya da imkan tanır.
Borsa analistlerinin sıkça kullandığı oranlardan birisi olan FD Favök oranı, işletmenin faaliyetini aktif olarak sürdürdüğü alanda ne kadarlık bir hizmet ya da mal ürettiğini görmeye destek verir. Finansal piyasalarda veya analistlerce kullanılan FD Favök oranı hesaplaması ise oldukça kolaydır. FD Favök hesaplama işlemi, şirketin toplam piyasa değerinin favök miktarına bölünmesi ile bulunur. Favök içinde asıl faaliyetlerden elde edilen kârlar dikkate alındığından, faiz gelirleri veya kur farkı gelir-gideri gibi hususlar hesaplama aşamasında devre dışı kalır. Bu sayede ilgili şirkete ait net değer hesaplaması kolayca tamamlanabilir. Ayrıca net dönem kârı yerine kullanılan Favök hesaplaması sonrası düşük orana sahip şirketler ucuz olarak kabul edilir. Peki Favök ve FD Nedir?
Favök Nedir?
Favök, şirketlerin asıl faaliyetlerinden elde ettikleri kârlılığı gösteren ve değer belirleme hesaplamasında kullanılan kavram olarak tanımlanır. Kur farkı gelirleri veya giderleri, faiz gelirleri ya da tek seferlik kazançlar, Favök değeri içinde yer almaz. Bu sayede Favök değeri, yatırımcıların yanılmasına yol açan yanlış değerleme hesaplamalarının yapılmasını önlemede etkilidir.
Faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr olarak tanımlanan Favök, şirketlerin operasyonel verimliliklerinin kazançları doğrultusunda hesaplanmasına da yardımcı olur. Yatırımcıların kararlarını şekillendirmelerinde etkili olan Favök, şirketin hizmet veya mal satış faaliyetlerinden elde ettiği toplam kârı; faiz, amortisman ve vergi öncesi olarak görmeye yardımcı olur. Net kâr olarak ele alınan Favök sayesinde işletmelerin gerçek değerlerini kısa sürede saptamak da mümkündür. Bu sebeple Favök kavramını doğru ve eksiksiz şekilde anlamak; yatırımcıların ve finans uzmanlarının daha kararlı tespitler yapmalarında önemlidir.
Ayrıca Favök değeri; brüt kârın, pazarlama giderlerinin ve amortismanların toplam kârdan çıkarılması sonucu elde edilir. Ancak bu hesaplamada net satışların ve çıkarılması gereken giderlerin eksiksiz şekilde tespit edilmesi, şirketin gerçek değerini doğru şekilde hesaplamak için gereklidir.
İngilizce “EBITDA (Earning Before Interest, Tax, Depreciation and Amortization)” olarak tanımlanan Favök değerinin bir şirket için yüksek olması o işletmenin değerli olduğunu ve mali yönden yüksek kazanç sağladığını gösterir. Doğru yatırım hamleleri yapmak için şirketlerin Favök değerini dikkate almak faydalı olabilir. Ancak Favök değeri yanlış hesaplanan veya çıkarılması gereken giderlerde hataların yapıldığı bir temel analiz aşamasında, yatırımcı uzun vadede zararlı çıkabilir. Bu nedenler Favök değerini kontrol etmek ve pozitif yönlü kârlılık oranını incelemek yeni yatırımcılara fayda verebilir.
FD Nedir?
FD, “firma değeri” kelimelerinin kısaltması olup şirketin piyasa varlığı da dahil olmak üzere toplam değerini ifade eder. Şirkete ait kısa ve uzun vadeli borçlar ile nakit benzeri varlıklar, FD değerinin hesaplanmasında kullanılır. Net borç miktarları ve kısa vadeli finansal yatırımlar da FD kavramı içinde yer alır. Ayrıca FD miktarı, şirketin piyasa değerine göre daha kapsamlı bir sonuca ulaşmaya yardımcı olur.
Şirketler için değerlendirme aşamasında kullanılan FD, işletmeye ait nakit akışının hangi yöne doğru ilerlediğini tespit etmeye de yarar. Şirketlerde gerçek değer hesaplama işlemlerinde sıkça karşılaşılan FD; borç ve nakit raporlamalarında sonuca etki eden en önemli unsur olarak tanımlanabilir.
FD/Favök Oranı Nasıl Hesaplanır?
FD/Favök değeri, şirketleri ulusal veya uluslararası alanda pratik şekilde karşılaştırılmak için oldukça önemlidir. Yatırım öncesi şirketler hakkında fikir sahibi olmaya yardımcı olan değerleme oranı, benzer yapıya sahip şirketlerin kıyaslanmasında da kullanılır. Ayrıca satın alma aşamalarında hangi şirketin daha cazip olduğunu tespit etmeye yarayan FD/Favök oranı, şirketlerin geleceğe dönük projelerinde rahatça karar almalarına destek verir. FD/Favök oranı hesaplaması için öncelikle bu iki değerin nasıl bulunduğunu bilmek gerekir. FD/Favök oranını rahatça bulabilmek için;
- FD (Firma Değeri) = Piyasa Değeri + Net Borç,
- Favök = Brüt Kar - Genel Yönetim Giderleri - Pazarlama ve Satış Giderleri - Araştırma Geliştirme Giderleri + Amortisman (Yıpranma) Giderleri,
- Son adımda ise bu iki değer birbirine oranlanarak şirkete ait gerçek değere ulaşmak mümkündür.
FD/Favök hesaplaması bir şirketin sektör içinde kapladığı payı ve benzer firmalara göre ne durumda olduğunu tespit etmeyi de kolaylaştırır. İşletmeye yapılması planlanan yatırımları ise oran değeri yönüne doğru kolayca tamamlamak mümkündür. Bunun yanı sıra FD/Favök oranı, yatırım aşamasında alınacak risklere yönelik de fikir verebilir. Hesaplama sonucu değerlemenin yüksek olması ise yapılması planlanan yatırımın risksiz olduğu anlamını taşımaz. Değerleme kriteri yüksek olan bir şirket, potansiyel bir yatırım riski de taşıyabilir.
Örnek olarak; Türkiye’de faaliyetlerini sürdüren A ve B şirketleri olduğunu varsayalım. A şirketinin firma değerinin 1 milyon lira, Favök’ünün 0.2 milyon lira olduğu; B firmasının ise değerinin 2 milyon lira, Favök’ünün ise 0.5 milyon lira olduğundan yola çıkarak;
FD/FAVÖK = Firma Değeri / Faiz Amortisman Vergi Öncesi Kâr formülünden:
- A şirketi için FD/Favök = 1 / 0.2’den 5X
- B şirketi için FD/Favök = 2 / 0.5’den 4X olduğu sonucuna ulaşılır.
Buradan hareketle, A firması B şirketine göre yüksek değere sahip olduğundan daha değerlidir diyebiliriz.
Bunun yanı sıra FD/Favök oranını yorumlarken standart bir kural bulunmaz. Bunun sebebi; ürün talebi, rekabet, kâr marjları ve sermaye gereksinimleri ihtiyaçlarının ya da tutarlarının firmadan firmaya değişiklik göstermesidir. Ancak aynı endüstri içinde yer alan şirketler için karşılaştırma yapmak ve hangi firmanın daha değerli olduğunu tespit etmek mümkündür. Bunun yanı sıra değerleme oranının sonucu ilgili sektöre ait tarihsel ortalamadan düşük çıkarsa da şirket az değerli kabul edilir. Özetle, FD/Favök oranı sonucunun sektörlere ve şirket tiplerine göre farklı olacağını unutmamak gerekir.
FD/Favök Nasıl Yorumlanır?
Şirketler bütçe aşamalarında yapacakları hesaplamayı Favök değerine göre belirler. Favök’ün net kârlılığa göre öngörülebilir olması, şirketleri daha açık şekilde karşılaştırmaya da yardımcı olur. Ancak FD/Favök hesaplamasında aynı sektörde yer alan şirketleri karşılaştırmak en doğru sonuca ulaşmaya katkı sağlar. Rakiplerden veya sektöre ait ortalamalardan daha yüksek bir değere sahip şirket ise daha pahalı hisse senetlerine sahip olabilir. Tam tersi durumda ise FD/Favök oranı düşük çıkan şirketler, ucuz hisse senedi fiyatı içerir.
Firmalar ait Favök değerinin negatif veya pozitif yönlü olması, işletmeye ait detaylı bir fikir yürütmeye destek verir. Negatif Favök değerine sahip bir şirketin; amortisman, vergi ve faiz öncesinde zararda, pozitif değerli işletmenin ise kârda olduğu görülür. 10’un üzerinde Favök değerine sahip şirketler, iyi olarak kabul edilir. 500’den farklı Amerikan şirketini kapsayan S&P 500 borsa endeksi için Favök değerlerinin 11 ile 14 arasında değiştiği görülür.
Şirketlerin; fiyatlarını stabilize etmeleri ve işletme giderlerini azaltma yönünde çalışmaları ise Favök değerinin artmasına katkı sağlar. Ayrıca FD/Favök çarpanlarını kullanırken faizlerin yükselmesi bu değerlerin gerilemesine yol açar. Faizlerin %15 olduğu zamanlarda ise 6.66 ve altındaki orana sahip değerler makul görülebilir. Siz de FD/Favök oran hesaplamasını kolayca nasıl tamamlayacağınızı öğrenmek için İntegral Yatırım’ın ücretsiz eğitimlerine katılabilirsiniz ve yatırım aşamalarında daha doğru değerlendirmeler yapabilirsiniz.
Kaynaklar:
https://www.kosgeb.gov.tr/site/tr/genel/detay/7205/favok-orani
https://acikders.ankara.edu.tr/mod/resource/view.php?id=113219
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/370423
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/427609
https://fintables.com/akademi/degerleme-analizi-101/fdfavok
https://isakder.org/index.php/isakder/article/download/48/79
Yasal Uyarı Notu: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.Bu bilgiler ve görüşler önceden haber vermeksizin değiştirilebilir. İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş. bilgilerin ve ifade edilen görüşlerin doğru, eksiksiz ve güncelleştirilmiş olduğuna dair (açıkça ifade edilmiş veya ima edilmiş) hiçbir beyan ve taahhütte bulunmaz. İçerik kesinlikle mali, hukuki, vergi veya diğer konularda bir tavsiye niteliği taşımadığı gibi, tamamen içeriğe dayalı olarak yatırım yapılmamalı veya karar alınmamalıdır. Herhangi bir yatırım konulu karar almadan önce bir uzmandan görüş alınmalıdır. Sorumluluğun Sınırlandırılması: İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş. herhangi bir sınırlandırma olmaksızın, dolaylı, direkt veya bir fiilin sonucu olarak ortaya çıkan zararlar da dâhil olmak üzere her türlü kayıp ve hasarla ilgili sorumluluk kabul etmez.
Çekince: Bu rapor tarafımızca doğruluğu ve güvenilirliği kabul edilmiş kaynaklar kullanılarak hazırlanmış olup yatırımcılara kendi oluşturacakları yatırım kararlarında yardımcı olmayı hedeflemekte ve herhangi bir yatırım aracını alma veya satma yönünde yatırımcıların kararlarını etkilemeyi amaçlamamaktadır. Yatırımcıların verecekleri yatırım kararları ile bu raporda bulunan görüş, bilgi ve veriler arasında bir bağlantı kurulamayacağı gibi, söz konusu kararların neticesinde oluşabilecek yanlışlık veya zararlardan kurum çalışanları ile Ulukartal Holding A.Ş. ve İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş.'nin herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Bu rapordaki her türlü iç ve dış piyasa tablo ve grafikler, bu konularda resmi hizmet veren yetkili üçüncü kişi kurumlardan elde edilmiş olup, İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından herhangi bir maddi menfaat beklentisi olmaksızın genel anlamda bilgilendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Bu raporda bulunan bilgiler belli bir gelirin sağlanmasına yönelik olarak verilmemektedir.
